Κι όμως, ακόμη και όταν ήμουν σίγουρη για τις γνώσεις και την εμπειρία μιας εκπαιδευτικού, μία αμφιβολία που συνήθως αποδεικνύονταν «αχίλλειος πτέρνα» ερχόταν να διαφοροποιήσει την εικόνα: θα ήταν, το άτομο που έχω απέναντι μου, ικανό να «πείσει» τα παιδιά για την αγάπη του απέναντι την «δουλειά» που επέλεξε, για τον ενθουσιασμό του στο να ανακαλύπτει καθημερινά την ζωή μαζί τους, για την χαρά του να μαθαίνουν και να εξερευνούν τα πάντα μαζί με τρόπο ενδιαφέροντα και συναρπαστικό;
Θα είχε την ικανότητα να εμπνέει στα παιδιά εμπιστοσύνη, να παίζει και να ανακαλύπτει μαζί τους τον κόσμο; Θα τα αγκαλιάζει αυθόρμητα, θα μπορεί να χρησιμοποιεί με φαντασία το σώμα, την φωνή, τον λόγο, την εικόνα, τα βιβλία, τα χρώματα, τα υφάσματα, τα υλικά; Θα τα διδάσκει και θα διδάσκεται από αυτά, έτσι ώστε τα παιδιά να αφήνονται ελεύθερα να εκφραστούν με όλους τους τρόπους – αλλά με ένα και μοναδικό σκοπό: να νιώσουν τόση αγάπη ώστε να αισθάνονται δυνατά να κατακτήσουν τα πάντα με θάρρος και αυτοπεποίθηση;
Εκεί λοιπόν τα εκατοντάδες βιογραφικά γίνονταν δεκάδες, και τα δεκάδες ένα, ή και κανένα! Εκπαιδευτικοί που χρειάζονται βουνά ακριβών ημιέτοιμων υλικών, που παπαγαλίζουν βιβλία ακαδημαϊκών και που τελικά χρειάζονται τον μίτο της Αριάδνης για να βγουν απ’ τον λαβύρινθο του μυαλού ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας, συνειδητοποίησα ότι μου είναι παντελώς άχρηστοι, ίσως δε και εμπόδιο στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών μου. Ευτυχώς, υπήρξαν και οι φωτεινές εξαιρέσεις με τις οποίες μπόρεσα τελικά να δώσω ζωή στο σχολείο μου!
Γιατί τα λέω τώρα αυτά? Μα, γιατί το Σάββατο 29 Μαϊου 2010 παρακολούθησα και εγώ, μαζί με την συνεργάτιδα μου Μαρία Παυλοπούλου, την Τρίτη Εκπαιδευτική Ημερίδα Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης «Όταν η τέχνη φέρνει την ανατροπή στην εκπαίδευση» στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, μια εκδήλωση οργανωμένη από το ινστιτούτο σε συνεργασία με το κέντρο ΑΝΙΜΑ.
Τα συμπεράσματα μου:
1. Το κατάμεστο αμφιθέατρο με γέμισε κουράγιο γιατί συνειδητοποίησα ότι τελικά αρκετοί εκπαιδευτικοί στην χώρα μας το
ψάχνουν το πράγμα! Και αν κρίνω από την κυρία Ζωή Γυφτάκη και τους μαθητές της (τρίτης δημοτικού!) οι οποίοι μας παρουσίασαν ένα δρώμενο, ο ενθουσιασμός, η έμπνευση και η συναίσθηση ευθύνης για την ουσιαστική εκπαίδευση των παιδιών του 21ου αιώνα, υπάρχει! Αυτό είναι και ενθαρρυντικό και ελπιδοφόρο.
2. Η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από τους διεθνείς «γκουρού» και τις θεωρίες τους. Αυτό ενισχύει και ενδυναμώνει την άποψη μου ότι το δημιουργικό πνεύμα δεν γνωρίζει όρια γεωγραφικά, οικονομικά ή φυλετικά .
3. Η τέχνη στην εκπαίδευση, η αισθητική στην εκπαίδευση, η καλλιτεχνική αγωγή γενικά, είναι απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη της κρίσης των παιδιών και της δυνατότητας χρήσης από μέρους τους πολλών διαφορετικών γλωσσών επικοινωνίας και έκφρασης (συναισθηματική νοημοσύνη). Μόνο που, για να εκπαιδεύσουμε σωστά τα παιδιά, πρέπει πρώτα να εκπαιδευόμαστε συνεχώς εμείς οι ίδιοι. Πως θα μυήσουμε τα παιδιά στις διαφορετικές μορφές τέχνης, πως θα χρησιμοποιήσουμε επιτυχώς τις σύγχρονες τεχνικές εκπαίδευσης όταν εμείς οι εκπαιδευτικοί δεν κάνουμε την «δια βίου μάθηση» τρόπο ζωής?
4. Το μεράκι και το πάθος για την δουλειά μας δεν διδάσκεται ακαδημαϊκά. Ή γεννιέσαι με αυτό, ή όχι. Και ειδικά με τα παιδιά, τους πιο ικανούς ανιχνευτές ήθους και αγάπης, οι εξετάσεις και η απόρριψη γίνονται με μια ματιά, με ένα άγγιγμα και χωρίς δικαιολογία ή πολυλογία. Με τον πιο σοφό τρόπο τελικά, δεν νομίζετε?
5. Ευτυχώς το ψάχνουμε, ευτυχώς μπαίνουμε στην θέση του να δούμε τον κόσμο με τα μάτια των παιδιών, ευτυχώς είμαστε ζωντανοί οργανισμοί. Ελπίζω με κρίση, ελπίζω με συναίσθηση ευθύνης, ελπίζω με μεράκι. Ελπίζω χωρίς χαζές, περιοριστικές δεσμεύσεις....
Γιατί, μετά τους γονείς, εμείς έχουμε το μεγάλο χρέος να μεταλαμπαδεύσουμε στα παιδιά την ιδέα της αγάπης, της μοναδικότητας, της χαράς για την γνώση και την δημιουργία. Ώστε, να έχουμε την τιμή να συμβάλλουμε στο χτίσιμο μιας αυριανής κοινωνίας η οποία θα απαρτίζεται από καλύτερους, πιο ανοιχτόμυαλους, πιο ολοκληρωμένους και πιο πολύπλευρους ανθρώπους. Προσωπικότητες γεμάτες αυτοπεποίθηση, θάρρος και σεβασμό στην μοναδικότητα τους.
Αυτή είναι νομίζω η μόνη ελπίδα για το μέλλον μας - και είναι τελικά τόσο εύκολο να το πετύχει κανείς όταν το αισθανθεί έτσι....